Agnieszka Rayss. A więc wojna

W związku z trzecią falą pandemii wszystkie oddziały Muzeum Narodowego w Gdańsku będą zamknięte od 13 marca do 9 kwietnia 2021 roku.

Nośnikiem wyobrażeń wojny są rozmaite obrazy, wykorzystujące historycznie zmieniające się media – od malarstwa batalistycznego, przez fotografię, po nowoczesne technologie. Sposób wizualizowania wojny miał i nadal ma znaczenie polityczne, oddaje bowiem przekonania na jej temat i kształtuje zbiorowe wyobrażenia. Szczególnym typem obrazu wojny są rekonstrukcje stanowiące rodzaj spektaklu, widowiska organizowanego w taki sposób, aby móc oglądać je z oddali. Bo z daleka widok może być piękny, co tym bardziej czyni go ambiwalentnym.

Wystawa „A więc wojna” jest efektem analizy fenomenu rekonstrukcji historycznych, które – obserwowane przez autorkę w zmieniającym się w ostatnich latach kontekście społecznym i (geo)politycznym – stały się ze zjawiska początkowo marginalnego popularnym modelem zachowań kulturowych, związanych także z obecną polityką historyczną.

Agnieszka Rayss dostrzega w rekonstruktorach – świadomych lub nie – twórców obrazów-klisz, którzy współuczestniczą w procesie kształtowania tożsamości Polaków i sposobów postrzegania wspólnotowej historii. Sięga do źródeł popularnych wyobrażeń wojny, nawiązując ikonograficznie i estetycznie do tradycji XIX-wiecznego malarstwa pejzażowego i batalistycznego, fotografii dokumentalnej czy produkcji filmowych.

Pojęcie rekonstrukcji dotyka w pracy artystki nie tylko praktyki odtwarzania wojny jako zjawiska etycznie ambiwalentnego, ale również statusu samego obrazu, który jest rodzajem kolażu łączącego wyobrażenia o klasycznym malarstwie, fotografii dokumentalnej i przyjemnym doświadczeniu filmowej projekcji. Podobnie jak może budzić wątpliwość wizja heroicznej wojny kreowana przez obrazy, tak sam obraz stawia nas przed pytaniem – czym jest to, co widzimy?

Agnieszka Rayss – fotografka, współzałożycielka stowarzyszenia Sputnik Photos. Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim i Universite Paris IV w Paryżu. Doktorantka na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Dwukrotnie nagradzana w konkursie Pictures of the Year, dwukrotna finalistka Hasselblad Masters Award, zdobyła także wiele krajowych nagród, m.in. w konkursach Grand Press Photo, BZWBK Press Photo, Newsreportaż. Opublikowała albumy fotograficzne: Tu się zaczyna koniec miast (2015) o industrialnej, niepokojącej stronie organizmów miejskich i American Dream o transformacji kulturalnej i triumfie popkultury w Europie Środkowo-Wschodniej. Brała udział w wielu wystawach indywidualnych i grupowych. Prowadziła także liczne warsztaty fotograficzne, m.in. w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego czy Centre National Audiovisuel w Luksemburgu. Była kuratorką w sekcji ShowOff Miesiąca Fotografii w Krakowie, jurorką konkursów fotograficznych oraz uczyła w kilku szkołach fotografii.

Kuratorka wystawy: Agnieszka Pajączkowska
Współpraca: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka

Patronat Honorowy: Marszałek Województwa Pomorskiego
Partner: Instytut Fotografii Fort
Patronat medialny: www.trojmiasto.pl, www.pomorskie.eu, www.gdansk.pl

Agnieszka Rayss, Krajobraz z trupem

Agnieszka Rayss, Przemarsz