Tryptyk Hansa Memlinga, jedno z najważniejszych dzieł sztuki w polskich zbiorach, od lutego 2025 zostanie poddany pieczołowitym badaniom i konserwacji. Celem tych zabiegów będzie zachowanie świetności liczącego sobie już ponad 550 lat arcydzieła. W obecnym miejscu prezentacji – przed zaplanowaną w związku z badaniami przerwą wystawienniczą – będzie można go podziwiać w Oddziale Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku jeszcze przez pięć miesięcy, do końca stycznia 2025 roku.
Tryptyk Memlinga jest jednym z najwybitniejszych i najlepiej zachowanych przykładów malarstwa niderlandzkiego na świecie. Pomimo liczącej ponad pół tysiąca lat, burzliwej historii, nigdy nie uległ większym zniszczeniom. Do dzisiaj zachwyca intensywnością barw i bogactwem złożonych treści. Obraz powstał w czasie, gdy technika malarska i sposób przygotowania podobrazia w Niderlandach zostały doprowadzone do perfekcji. Do sławy dzieła przyczyniły się zarówno jego ranga artystyczna, jak i niezwykłe dzieje, które na wieki związały je z Gdańskiem.
W ostatnich miesiącach Muzeum Narodowe, wraz z działającą przy instytucji Komisją Memlingowską, złożoną z polskich i zagranicznych ekspertów, opracowało plan kompleksowej konserwacji oraz badań dzieła, zatwierdzony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 4 września 2024, w związku z pracami zabezpieczającymi obraz oraz gablotę, wygrodzona zostanie przestrzeń, w której znajduje się dzieło. Nadal będzie można je oglądać z zachowaniem większej odległości. Pociągnie to za sobą zmiany w sposobie prowadzenia edukacji muzealnej. W drugim etapie, 3 lutego 2025 roku nastąpi przeniesienie dzieła do specjalnie przygotowanego pomieszczenia w Oddziale Sztuki Dawnej, niedostępnego dla publiczności. W przestrzeni tej prowadzone będą badania z udziałem partnerów naukowych i technicznych z kraju i zagranicy.
W ich ramach planowane jest m.in. wykonanie badań mikroskopem skaningowym, o wysokiej rozdzielczości. Umożliwią one bardzo precyzyjne ustalenie miejsc, w których występują ewentualne defekty powierzchni, takie jak odspojenia i rozwarstwienia malarskie, co pozwoli zaplanować konieczne działania konserwatorskie. Równolegle odbędą się też specjalistyczne warsztaty dotyczące zarządzania ryzykiem w obszarze dóbr kultury oraz oceny zagrożeń mikroklimatycznych dla dzieł sztuki. Planowane działania edukacyjne, szkolenia i warsztaty będą miały charakter międzynarodowy, skierowane zostaną do konserwatorów i naukowców, którzy zajmują się dziedzictwem kulturowym wymagającym szczególnie specjalistycznej opieki. Kolejny etap to dokonanie kompleksowej digitalizacji dzieła, zgodnie z najnowszymi osiągnięciami technik fotograficznych.
Muzeum będzie też na bieżąco informować publiczność o aktualnym stanie i postępie prac z dziełem. Przeprowadzenie wszystkich powyższych działań planowane jest do grudnia 2026. W okresie tym instytucja dostosuje również przestrzeń ekspozycyjną dla nowej odsłony tryptyku – zgodnie z najnowszymi standardami bezpieczeństwa zbiorów oraz wymogami prowadzenia działań edukacyjnych.
Hans Memling’s Last Judgement will undergo thorough research and conservation
Hans Memling’s triptych, one of the most important works of art in Polish collections, will undergo meticulous research and conservation starting in February 2025. These procedures will aim to preserve the splendour of the masterpiece, which is over 550 years old. In its current place of presentation, before the exhibition break planned in connection with the research, it will be possible to admire it at the Department of Historical Art of the National Museum in Gdańsk for another five months until the end of January 2025.
The Memling triptych is one of the world’s most outstanding and best-preserved examples of Netherlandish painting. Despite its turbulent history spanning over half a thousand years, it has never been seriously damaged. To this day, it captivates with its intense colours and the richness of its complex content. The painting was created when the technique and method of preparing the canvas in the Netherlands had been perfected. The work’s fame was due to its artistic rank and the extraordinary history linking it to Gdańsk for centuries.
In recent months, the National Museum and the Memling Commission, which operates at the institution and is composed of Polish and foreign experts, have developed a comprehensive conservation and research plan for the work, which the Ministry of Culture and National Heritage has approved. On September 4, 2024, in connection with work to secure the painting and the display case, the space in which the work is will be fenced off. It will still be possible to view it from a longer distance. This will entail changes in the way museum education is conducted. In the second stage, on February 3, 2025, the work will be moved to a specially prepared room in the Department of Old Art, inaccessible to the public. The research will take place with scientific and technical partners from Poland and abroad.
The research will include high-resolution scanning microscope tests, among other things. The tests will enable precise determination of places where potential surface defects, such as painting separation and delamination occur, allowing for planning the necessary conservation activities. In parallel, specialist workshops will also be held on risk management of cultural assets and assessment of microclimatic threats to works of art. The planned educational activities, training and workshops will be international and addressed to conservators and scientists who deal with cultural heritage requiring particularly specialist care. The next stage is to carry out comprehensive digitisation of the work in accordance with the latest achievements in photographic techniques.
The Museum will also keep the public informed about the current status and progress of the work. All of the above activities are planned to be carried out by December 2026. During this period, the Museum will also adapt the exhibition space for the new presentation of the triptych; in line with the latest museum collection safety standards and the requirements for educational activities.
